Triangulatie in je onderzoek toepassen

Ongetwijfeld ben je bij dit artikel terechtgekomen omdat je de term ‘triangulatie’ ergens hebt gelezen. Triangulatie is belangrijk om je onderzoeksresultaten valide en betrouwbaar te maken. Alleen wat is precies de betekenis van triangulatie en hoe pas je het toe in jouw onderzoek? Daar krijg je in dit artikel uitleg over

De letterlijke betekenis van triangulatie is ‘driehoeksmeting’. Het betekent dat je meerdere methodes, theorieën, onderzoekers of typen bronnen gebruikt om jouw onderzoeksonderwerp te bestuderen. Daarmee vergroot je jouw inzicht in het onderzoeksonderwerp en vergroot je de betrouwbaarheid en validiteit van je onderzoeksresultaten.

Je combineert bijvoorbeeld kwalitatief onderzoek met kwantitatief onderzoek om zo aan de ene kant een paar specifieke gevallen tot in detail te kunnen begrijpen en aan de andere kant via kwantitatief onderzoek inzicht te krijgen in een grote groep mensen of gevallen. De combinatie van kwantitatief en kwalitatief onderzoek noem je “mixed methods design”.

Triangulatie kun je op verschillende manieren toepassen. De belangrijkste soorten triangulatie zijn:

1. Methodische triangulatie: je combineert kwalitatief en kwantitatief onderzoek, bijvoorbeeld door zowel enquêtes af te nemen bij een grote groep respondenten als door een case study te doen van één of twee mensen.
2. Theoretische triangulatie: je kijkt vanuit meerdere perspectieven naar hetzelfde onderzoeksonderwerp, bijvoorbeeld vanuit meerdere theorieën gedacht.
3. Onderzoekerstriangulatie: je laat het (veld)onderzoek door verschillende onderzoekers doen. Let op: hierbij is het belangrijk dat de onderzoekers op dezelfde manier werken, bijvoorbeeld doordat elke onderzoeker hetzelfde protocol opvolgt.
4. Bronnentriangulatie: je combineert meerdere typen data of bronnen, bijvoorbeeld zowel zelf verzameld materiaal als eerdere literatuur over het onderwerp.

Door triangulatie toe te passen, check je als het ware de gevonden resultaten op meerdere manieren. Dat heeft een aantal voordelen:

• Je krijgt meer gedetailleerd én breed inzicht in het onderwerp waar je onderzoek naar doet. Je kunt zowel de diepte als de breedte ingaan.
• Het onderzoek is meer betrouwbaar. Vaak heeft een onderzoeksmethode bepaalde aspecten die deze methode minder betrouwbaar maken. Daar heb je minder last van als je die methode met een andere onderzoeksmethode combineert.
• De validiteit van het onderzoek stijgt. Je kunt beter aantonen dat je meet wat je wilt meten als je de meting op meerdere manieren of met meerdere onderzoekers uitvoert.
• Je beeld van het onderwerp is completer, omdat je bijvoorbeeld niet alleen één of twee cases onderzoekt, maar dat combineert met andere data of met een breder kwantitatief onderzoek.

Een voorbeeld van methodische triangulatie is als volgt.

Je doet onderzoek naar een eventueel verband tussen de suikerconsumptie van kantoorwerkers bij de lunch en het hebben van een middagdip. Hier is nog niet eerder onderzoek naar gedaan, dus je wilt eerst een paar specifieke situaties uitdiepen. Je volgt daarvoor vijf medewerkers een week lang en interviewt hen elke dag over hun lunchmenu en over hun productiviteitsniveau in de loop van de middag.

Op basis van die resultaten kom je tot bepaalde inzichten. Deze resultaten zeggen echter alleen iets over de onderzochte vijf personen. Het is lastig om de resultaten bij zo’n kleine steekproef te generaliseren. Om de resultaten wel te kunnen doortrekken naar een grotere groep, pas je daarna kwantitatief onderzoek toe. Je neemt een andere enquête af onder 300 kantoorwerkers om een breder beeld te krijgen van het verband tussen suikerconsumptie bij de lunch en een middagdip bij kantoorwerkers in heel Nederland.

Zo heb je aan de ene kant een diepgaand beeld van hoe individuele kantoorwerkers hierin staan en kun je aan de andere kant conclusies trekken op basis van resultaten onder een grotere groep mensen.

In het methodehoofdstuk van je scriptie beschrijf je hoe je triangulatie hebt toegepast en wat de meerwaarde ervan is voor jouw onderzoek. Vaak doe je dit in de paragraaf waarin je ingaat op de betrouwbaarheid en validiteit van je onderzoek. In het methodehoofdstuk beschrijf je uiteraard ook meer uitgebreid hoe je onderzoek in elkaar zat.

Daarnaast vertel je vaak in de discussie nog iets over de triangulatie. De triangulatie maakt je resultaten immers meer betrouwbaar en valide en het voorkomt bepaalde beperkingen van je onderzoek.

Onderzoek doen voor je scriptie is een flinke klus op zich. Daarna moet je ook nog alles op papier zetten. Twijfel jij na het schrijven van je scriptie of je alles goed hebt verwoord en of je de juiste onderdelen in de juiste paragrafen hebt beschreven? Laat dan de AthenaCheck-editors je scriptie nakijken op taal, structuur en rode draad. Zo weet je zeker dat jouw onderzoek niet alleen goed uitgevoerd is, maar ook goed op papier staat.