Focusgroep voor je scriptie

Een focusgroep is een onderzoeksmethode waarbij je meerdere mensen in een groep over een onderwerp laat discussiëren. Als onderzoeker stel je vragen en de groep gaat daarover met elkaar in gesprek. Het is de bedoeling dat er interactie ontstaat tussen de deelnemers. Uit die interactie kun jij diepere inzichten halen over ideeën, situaties of meningen van verschillende mensen.

Een focusgroep (ook wel ‘focusgroep-interview’ genoemd) is wat anders dan een groepsinterview. Je gaat niet meerdere mensen tegelijk interviewen. Het doel is juist dat de deelnemers het gesprek met elkaar aangaan.

Als onderzoeker stimuleer je de interactie tussen de respondenten, stel je vragen en leid je het gesprek. Merk je bijvoorbeeld dat sommige groepsleden niet aan bod komen of dat mensen door elkaar praten? Dan geef je dit aan of vraag je aan de stillere deelnemers naar hun visie. Merk je dat er veel dezelfde ideeën opkomen? Stel dan gerust de vraag aan de groep of er nog afwijkende meningen zijn.

De focusgroep is een kwalitatieve onderzoeksmethode. Je verzamelt diepgaande informatie (meningen, ervaringen, situaties, etc.) over je onderzoeksonderwerp. Naderhand ga je die data transcriberen, zodat je ze vervolgens kunt analyseren.

Een focusgroep-discussie vindt meestal plaats in kleine groepen. Dan komen de deelnemers allemaal aan het woord en is de kans kleiner dat iemand ondergesneeuwd raakt. Het is gebruikelijk dat een steekproef uit ongeveer acht tot tien personen bestaat. Ook kleinere groepen komen voor.

De precieze samenstelling hangt af van het doel van je onderzoek. Houd er rekening mee dat de focusgroep een steekproef is die jouw gekozen doelgroep moet representeren. Helemaal representatief kan de steekproef nooit zijn.

Een focusgroep-discussie als onderzoeksmethode heeft voor- en nadelen. Twijfel je of deze methode voor jouw onderzoek geschikt is? Ga erover in gesprek met je begeleider. Die kan je advies geven.

• Je krijgt een breed beeld bij je onderwerp doordat je veel verschillende mensen tegelijk interviewt.
• In interactie met elkaar ontstaan soms waardevolle nieuwe inzichten of ideeën.
• Je kunt ontdekken op welke punten mensen het wel en niet met elkaar eens zijn over jouw onderwerp.
• In een groep met vergelijkbare mensen praten mensen vaak meer open over een onderwerp dan in een individueel interview.

• Het kan praktisch gezien lastig zijn om acht tot tien mensen op dezelfde plek op hetzelfde moment bij elkaar te krijgen.
• Het is een tijdrovend proces. Je moet veel respondenten bij elkaar zien te krijgen, moet de gesprekken organiseren en hebt daarna veel data uit te werken. Daardoor is deze methode minder geschikt voor kleinschalig onderzoek.
• Een groepsgesprek leiden is een vak apart. Je moet bijvoorbeeld het gesprek kunnen sturen om te voorkomen dat bepaalde mensen niet aan het woord komen of dat respondenten te veel afdwalen.
• Het kan zijn dat sommige mensen in het gesprek dominanter zijn dan anderen.
• Soms worden de data vertekend door sociaal-wenselijke antwoorden.
• Privacy is moeilijker te waarborgen, omdat er meer mensen bij het gesprek aanwezig zijn. Spreek van tevoren met de deelnemers af dat alle informatie vertrouwelijk moet blijven.
• Het is moeilijk om op basis van één of enkele focusgroep-discussies conclusies over de hele populatie te trekken. De validiteit is dus beperkt.

Of je nu een focusgroep-interview opzet of individuele interviews afneemt, interviewtips komen altijd goed van pas. Bekijk ook ons stappenplan interviews afnemen of lees onze tips voor goede interviewvragen. Dan kom je in de focusgroep goed beslagen ten ijs.

Gooi je het toch liever over een andere boeg qua methode? Lees dan onze uitleg over verschillende onderzoeksmethoden. Er zijn meer manieren dan alleen interviews om je onderzoek op te zetten.