Onderzoeksmethoden scriptie

Data verzamelen voor je scriptie kun je op allerlei manieren doen. Zet je een experiment op? Houd je een enquête onder mensen uit je doelgroep? Doe je literatuuronderzoek? Opties genoeg! Voor de beantwoording van je onderzoeksvraag is het belangrijk dat je een passende onderzoeksmethode kiest. Welke methode gaat jou helpen om tot een goed antwoord op je onderzoeksvraag te komen? Wij helpen je bij die keuze.

De onderzoeksmethode is de benadering die je gebruikt om tot een antwoord op je onderzoeksvraag te komen. Het gaat daarbij over de manier waarop je data verzamelt en die vervolgens analyseert.

Nadenken over je onderzoeksmethode is essentieel om tot zinvolle resultaten te komen, waaruit je straks conclusies kunt trekken over je onderzoeksvraag. Alleen met de juiste methode kun je tot resultaten komen die betrouwbaar en valide zijn.

In de praktijk maak je vaak voordat je met je scriptie start een onderzoeksplan of onderzoeksopzet. Je scriptiebegeleider kan daar dan nog naar kijken en waar nodig feedback geven over de methodekeuze.

Voor het kiezen van je onderzoeksmethode moet je jezelf een aantal vragen stellen:

1. Wat voor soort data heb je nodig om de onderzoeksvraag te beantwoorden?
   1. Zijn die data cijfermatig (kwantitatief) of uit te drukken in tekst (kwalitatief)?
   2. Ga je zelf data verzamelen of gebruik je data die eerder door anderen verzameld zijn? 
2. Doe je experimenteel of descriptief onderzoek? Meet je het effect van de ene op de andere variabele door een manipulatie te doen of doe je de meting in een natuurlijke setting?
3. Bij hoeveel deelnemers ga je onderzoek doen? Zo gebruik je bij case studies (analyses van één situatie, gebeurtenis of voorbeeld) andere methodes dan als je conclusies wilt trekken over een groter aantal mensen.

Verder is het goed om alvast na te denken over de data-analyse. Zodra je dataverzameling compleet is, ga je de data analyseren om tot concrete resultaten te komen. Bij kwalitatief onderzoek maak je gebruik van analysemethoden als categoriseren of coderen. Bij kwantitatieve onderzoeksmethoden gebruik je meestal statistische toetsen voor de analyse.

Met onderzoeksmethoden voor kwantitatief onderzoek kom je tot cijfermatige data. Deze methoden worden vaak gebruikt om iets te kunnen zeggen over grotere groepen mensen of gevallen. Deze onderzoeksmethoden maken het mogelijk om een systematische analyse te doen en op basis daarvan (vaak) statistisch onderbouwde conclusies te trekken.

Met kwantitatieve data kun je onder andere hypothesen toetsen, het effect van variabele X op variabele Y meten of cijfermatige verschillen tussen groepen vaststellen.

Houd er wel rekening mee dat voor kwantitatief onderzoek enige kennis van statistiek belangrijk is. Ook heb je voor kwantitatief onderzoek meestal een wat grotere steekproef nodig.

Onderzoeksmethoden voor kwalitatief onderzoek zijn bedoeld om tot niet-cijfermatige data te komen. Kwalitatieve data zijn bijvoorbeeld meningen, gesprekken, teksten of observaties. Hiermee krijg je een “rijk” beeld van het fenomeen dat je onderzoekt.

Kwalitatief onderzoek wordt vaak gebruikt om een kleinere steekproef te onderzoeken. Het voordeel van dit type onderzoek is dat tussentijds de methode bijschaven op basis van voortschrijdend inzicht meestal goed mogelijk is. Bij kwantitatief onderzoek zou dat lastiger zijn.

Het nadeel van kwalitatief onderzoek is dat het moeilijker is om de data te generaliseren naar grotere groepen mensen of meerdere gevallen. Bovendien heeft de analyse meer voeten in de aarde; je moet daarvoor de data eerst zien te structureren. Ook is het moeilijk om het onderzoek reproduceerbaar te maken, omdat de dataverzamelings- en analysemethode wat losser zijn.

Zowel voor kwalitatief als voor kwantitatief onderzoek bestaan verschillende methoden. De belangrijkste voorbeelden van onderzoeksmethoden bespreken we hieronder.

Experiment

Met een experiment onderzoek je of er een causaal verband is tussen twee variabelen. Zorgt televisie kijken ervoor dat je slechter kunt zien? Heeft een specifieke aanpassing in de webshop invloed op hoeveel mensen een bestelling plaatsen?

Voor dat soort onderzoeksvragen moet je zelf data verzamelen in een niet-natuurlijke setting. Je doet een manipulatie: de ene groep ziet bijvoorbeeld de website met aanpassing en de andere groep ziet de website zonder aanpassing. Daarna meet je welk effect die aanpassing heeft op de variabele die je onderzoekt. Dat doe je bijvoorbeeld met een enquête of interview.

Het is wel belangrijk dat alle andere omstandigheden gelijk zijn, waardoor het verschil in principe alleen aan de manipulatie kan liggen.

Enquête

Met een enquête kun je zowel kwalitatief als kwantitatief onderzoek doen. Het gaat erom dat je mensen uit jouw doelgroep vragen voorlegt. Daarmee onderzoek je bijvoorbeeld kenmerken of meningen van jouw onderzoekspopulatie.

Een enquête met alleen maar gesloten vragen is een vorm van kwantitatief onderzoek. Bij een enquête met deels open vragen is je onderzoek kwalitatief of is er wellicht sprake van een mixed methods design (zowel kwalitatief als kwantitatief onderzoek).

Literatuuronderzoek

Niet altijd verzamel je zelf data voor je onderzoek. Misschien ga je eerdere onderzoeken of andere documenten doornemen of vergelijken om tot inzichten te komen. Er is dan sprake van literatuuronderzoek.

Kwalitatieve data zijn bij literatuuronderzoek het meest gebruikelijk als uitkomst, maar je kunt ook (bijvoorbeeld door bepaalde conclusies of voorvallen in de studies te tellen) tot cijfermatige data komen.

Focusgroep

Een focusgroep houdt in dat je een groep mensen uit je doelgroep tegelijk uitnodigt om met elkaar in gesprek te gaan over een bepaald onderwerp. Dit doe je om waardevolle meningen en inzichten te verzamelen over jouw onderzoeksonderwerp.

Interview

Ook via individuele interviews met mensen uit je doelgroep kun je informatie verzamelen om jouw onderzoeksonderwerp beter te begrijpen. De uitkomsten zijn meestal kwalitatief. Een uitzondering daarop zie je als je voorbeelden van iets gaat tellen in je interviewtranscript. Op die manier kom je dan tot kwantitatieve data.

Observaties

Wil je het gedrag van een persoon, dier of object in een natuurlijke omgeving in kaart brengen? Dan kom je al snel uit bij observaties. Vaak leidt dit tot kwalitatieve data. Een uitzondering daarop geldt als je het aantal keer telt dat een bepaald fenomeen voorkomt (bijvoorbeeld het aantal keer dat iemand een bepaalde uitspraak doet). In dat geval zijn kwantitatieve analyses alsnog mogelijk.

Er bestaat een onderscheid tussen actieve als passieve observatie. Bij passieve observatie observeer je de situatie als buitenstaander zonder er zelf aan deel te nemen. Bij actieve observatie maak je wel zelf deel uit van de situatie, groep of cultuur die je observeert.

Case study

Bij een case study ga je je volledig verdiepen in één of enkele specifieke personen, situaties of gebeurtenissen om een diepgaand begrip daarvan te krijgen. Je komt tot heel rijke informatie over jouw onderzochte cases, maar het is vaak niet mogelijk om op basis daarvan conclusies te trekken over het hele geheel. Daarvoor is meer onderzoek nodig.

Je kunt voor je scriptie ook meerdere onderzoeksmethoden combineren. Zo is het mogelijk dat je eerst een literatuuronderzoek doet en daarna op basis van de gevonden uitkomsten een experiment opzet of enquêtes afneemt. Ook andere combinaties zijn denkbaar. Een combinatie van onderzoeksmethoden als onderzoeksdesign noem je een mixed methods design.

Het is belangrijk dat je een uitgebreide beschrijving geeft van je onderzoeksmethode(n) in je scriptie. Daarmee maak je je onderzoek herhaalbaar. Iemand anders kan in principe precies hetzelfde onderzoek uitvoeren om zo na te gaan of jouw onderzoeksresultaten kloppen. Ook kan je lezer door die beschrijving beoordelen of jouw resultaten betrouwbaar en valide zijn.

De gekozen onderzoeksmethode beschrijf je in het hoofdstuk ‘Methodologie’. Zorg altijd voor een goede onderbouwing van je keuze. Beschrijf in dit hoofdstuk ook de andere keuzes die je voor je onderzoek hebt gemaakt. Zo geef je ook een beschrijving van je steekproef, ga je in op de data-analyse en benoem je wat je hebt gedaan om de betrouwbaarheid en validiteit te vergroten.

Vind je het fijn om straks, nadat je je onderzoek hebt gedaan en je scriptie hebt geschreven, je scriptie nog eens te laten nakijken? Wij helpen je graag! De editors van AthenaCheck kunnen je scriptie nakijken op taal en spelling, structuur en/of rode draad. Zo kun je je scriptie straks met een gerust gevoel inleveren.