Correlationeel onderzoek

Correlationeel onderzoek houdt in dat je het verband tussen variabelen onderzoekt zonder deze variabelen te manipuleren of controleren. Je doet geen onderzoek naar een oorzaak-gevolgrelatie (de invloed van variabele 1 op variabele 2), maar bepaalt of er überhaupt een relatie tussen twee variabelen bestaat. Lees hieronder wat correlationeel onderzoek precies is, inclusief enkele voorbeelden.

Correlationeel onderzoek is een type onderzoek waarbij je een mogelijke relatie tussen twee variabelen onderzoekt. Dit type onderzoek verschilt van experimenteel onderzoek, waarbij je specifiek onderzoekt of de ene variabele invloed heeft op de andere (een oorzaak-gevolgrelatie). Bij correlationeel onderzoek bepaal je meer in het algemeen of de ene variabele mee verandert als de andere variabele verandert. Er is geen sprake van een onafhankelijke en afhankelijke variabele. 

Bij correlationeel onderzoek ga je dan ook niet de ene variabele controleren of manipuleren. Bij experimenteel onderzoek is dat wel het geval. Doordat je variabelen niet controleert bij correlationeel onderzoek, kan het ook zo zijn dat andere factoren meespelen. Die kans is kleiner bij een experiment.

Wel kun je met correlationeel onderzoek vaststellen hoe sterk de relatie tussen twee variabelen is. Ook kun je met dit onderzoek ontdekken of meer aanwezigheid van variabele X leidt tot meer of juist minder aanwezigheid van variabele Y. 

Correlationeel onderozek is een passend onderzoeksdesign als je wilt onderzoeken of twee variabelen een verband met elkaar hebben, maar geen uitspraken hoeft te doen over causaliteit. Ook is het onderzoek nuttig als je het belangrijk vindt om je resultaten te kunnen generaliseren, bijvoorbeeld naar een grotere groep mensen. 

Dit type onderzoek zie je vaak bij vooronderzoek voordat de onderzoeker nader gaat onderzoeken of er een causale relatie bestaat. Als je een relatie überhaupt al kunt uitsluiten, is uitgebreid onderzoek naar een causaal verband daarna niet nodig. Dat bespaart veel tijd en mogelijke kosten.

Het antwoord op de vraag ‘Wat is correlationeel onderzoek?’ klinkt nu misschien nog wat abstract. Om het concreter te maken, bespreken we twee voorbeelden van correlationeel onderzoek. 

Voorbeeld 1

Stel: jij wilt weten of er een verband is tussen de hoeveelheid fruit die iemand eet en de tijd die iemand wekelijks aan sporten besteedt. Je hypothese is dat mensen die meer fruit eten ook meer zullen sporten, en andersom. 

Of dat zo is, kun je onderzoeken met correlationeel onderzoek. Voor je onderzoek ga je met enquêtes onder een steekproef vaststellen hoeveel fruit elke persoon uit de steekproef eet en hoeveel die persoon sport. Zo kun je onderzoeken of het inderdaad zo is dat het eten van meer fruit ook betekent dat iemand relatief meer sport dan iemand die minder fruit eet. In dat geval is er sprake van een positieve relatie: meer fruit eten betekent meer sporten (en andersom). 

Voorbeeld 2

Je hebt op basis van literatuur het vermoeden dat kinderen die naar het kinderdagverblijf gaan vaker ziek zijn dan kinderen die niet naar het kinderdagverblijf gaan. Onderzoek doen naar deze oorzaak-gevolgrelatie kost alleen veel tijd en werk. Je moet dan kinderen gedurende een lange tijd volgen en ook onderzoek doen naar eventuele andere factoren die bepalend zijn voor of een kind wel of niet ziek wordt. 

Daarom begin je met correlationeel onderzoek. Hierbij onderzoek je als voorstudie of er überhaupt sprake is van een verband tussen het aantal dagen dat kinderen naar het kinderdagverblijf gaan en het aantal dagen dat zij ziek zijn. Als blijkt dat kinderen die naar het kinderdagverblijf gaan meer dagen ziek zijn dan kinderen die niet naar het kinderdagverblijf gaan, kan dat een reden zijn om de oorzaak-gevolgrelatie verder te onderzoeken. 

Er zijn meerdere vormen van dataverzameling mogelijk bij correlationeel onderzoek. Het hangt af van je onderzoeksvraag en van het soort data dat je wilt verzamelen welke methode het best past. Je kunt bijvoorbeeld denken aan:

• Enquêtes. Je neemt vragenlijsten af onder een steekproef, waarmee je de aanwezigheid van bepaalde variabelen in de steekproef meet. 

• Deskresearch. Je baseert je op bestaande data die al eerder zijn verzameld. Dit is een tijdbesparende manier van onderzoek doen. Wel ben je bij deze werkwijze afhankelijk van hoe zorgvuldig de vorige onderzoeker de data heeft verzameld. Daarin schuilt een mogelijk nadeel.

• Observaties. Je telt zelf in de praktijk hoe vaak bepaald gedrag, een bepaalde uitspraak of een ander fenomeen voorkomt onder de steekproef. Let wel op dat je voor correlationeel onderzoek altijd kwantitatieve data (zoals frequenties of hoeveelheden) nodig hebt. Verzamel dus data die in cijfers uit te drukken is. Een gevaar bij observatief onderzoek is dat de betrouwbaarheid lager kan zijn, omdat elke onderzoeker anders te werk gaat. 

Mogelijke voordelen van correlationeel onderzoek zijn:

• De externe validiteit is hoog. Je kunt de resultaten dus generaliseren naar een grotere groep mensen of naar meerdere typen situaties of omstandigheden. 

• Het kost vaak minder tijd dan experimenteel onderzoek. Je hoeft de variabelen niet volledig te controleren of manipuleren. 

Nadelen kunnen zijn:

• Je kunt niet met zekerheid uitspraken doen over een oorzaak-gevolgrelatie. Je weet bijvoorbeeld niet of het eten van meer fruit beïnvloedt of iemand meer beweegt. Ook kun je niet met zekerheid zeggen dat meer beweging veroorzaakt dat iemand meer fruit gaat eten. Daarvoor zou je een experiment moeten opzetten. 

• Daardoor is de interne validiteit lager. Je kunt geen onderbouwde uitspraken doen over een oorzaak-gevolgrelatie. Ook bestaat de kans dat een mogelijke relatie tussen variabelen door andere factoren wordt bepaald. 

Op onze site hebben we nog veel meer informatieve artikelen staan over diverse typen onderzoek. Lees bijvoorbeeld ook onze artikelen over deze onderwerpen:

• quasi-experimenteel onderzoek;

• descriptief onderzoek;

• empirisch onderzoek;

• longitudinaal onderzoek;

• case study;

• etnografie.